Klimaatrechtvaardigheid, nu!
Het afgelopen jaar kende dodelijke bosbranden, droogte, voedseltekorten, stormen en overstromingen. Mensen en dieren verliezen hun leefomgeving en levens als gevolg van de klimaat- en ecologische crisis. Dit gaat alleen maar erger worden. Grote bedrijven kopen land op, blijven koloniseren en worden niet ter verantwoording geroepen. Politici van rechts tot links beloven al decennia deze crisis aan te pakken. Ondertussen blijft de uitstoot stijgen en stort ecosysteem na ecosysteem in.
Nu ligt het doel van de Nederlandse overheid vast: klimaatneutraal in 2050. Voor ons is één ding duidelijk: zo lang kunnen we niet wachten! Dit is de laatste bestuursperiode waarin het college de ergste gevolgen van de klimaatcrisis nog kan tegengaan. Wij zien dat we onze rol moeten opeisen. In 2025 moet Amsterdam dan ook klimaatneutraal zijn. Radicale systeemverandering is nú nodig, ook op lokaal niveau. Daarnaast is een intersectionele aanpak nodig voor meer klimaatrechtvaardigheid. De klimaat- en ecologische crisis is veroorzaakt door kolonialisme, kapitalisme en het patriarchaat. Deze structuren worden nog steeds gereproduceerd in de manier waarop de klimaatcrisis bepaalde groepen extra raakt. De oplossingen moeten dan ook dekoloniaal en antikapitalistisch zijn.
Klimaatrechtvaardigheid gaat over het verantwoordelijk houden van de grootste vervuilers, niet de mensen met het minste geld. Lokaal betekent dit dat Amsterdam een voorbeeldfunctie heeft in het bestrijden van de crisis. Grootvervuilers zijn niet meer welkom in onze stad. Ook zorgen we ervoor dat mensen met weinig geld niet opdraaien voor de kosten van de maatregelen en dat ze altijd betrokken worden in besluitvorming. Daarnaast wil Amsterdam BIJ1 ons voedselsysteem verduurzamen en inzetten op krimp van de vee-industrie.
Op initiatief van BIJ1 heeft Amsterdam als eerste stad in Nederland de klimaatcrisis uitgeroepen. Ondanks deze belangrijke erkenning is er weinig veranderd. Daarom stelt BIJ1 de volgende maatregelen voor:
Energietransitie 2025
● Klimaatneutraal in 2050, het doel van de Nederlandse overheid, is een doodsvonnis voor mensen, dieren en de natuur. Daarom wil BIJ1 dat Amsterdam al in 2025 klimaatneutraal is. Wij nemen zo onze verantwoordelijkheid voor de rol van de stad in het kolonialisme en onze uitstoot in het verleden.
● Het nieuwe college verbindt zich aan de uitkomsten van een bewonersberaad. In dit bewonersberaad besluit een gelote groep bewoners die een goede afspiegeling vormt van de stad hoe we op een eerlijke manier klimaatneutraal worden. BIJ1 is geen voorstander van een bewonersberaad dat geen goede afspiegeling vormt van de stad, zich niet richt op 2025 en niet staat voor een rechtvaardige verandering.
● Om het maatschappelijke draagvlak voor de energietransitie te vergroten, organiseert de gemeente op buurtniveau regelmatig gesprekken over de gevolgen van de klimaatcrisis. Dit wordt door de buurt zelf gedragen en lokale klimaatexperts worden uitgenodigd om dit te begeleiden.
● Om in 2025 klimaatneutraal te zijn vermindert Amsterdam het huidige energiegebruik in combinatie met meer gebruik van zonne-energie en windenergie. Hierbij houden wij extra goed rekening met mogelijke gezondheidsgevolgen en belasting door windmolens voor mens, dier en natuur. Dit geldt zeker als het gaat om de mogelijk schadelijke gezondheidsgevolgen voor mensen met lagere inkomens.
● Alle nieuwe gebouwen krijgen verplicht zonnepanelen en/of groene daken. De gemeente zet zich nog sterker in om ook op alle bestaande gebouwen zonnepanelen en/of groene daken te krijgen. De groene daken moeten de overvloed aan regenwater door de opwarming van de aarde opvangen en om zo de natuur nog verder in en om de stad te versterken.
● In 2025 is 100% van de woningvoorraad goed geïsoleerd. Woningcorporaties en woningverhuurders krijgen daarvoor middelen en bindende doelen voorgeschreven vanuit de gemeente. De gemeente garandeert dat mensen met lagere inkomens hier niet voor opdraaien.
● Alle gebouwen in de gemeente zijn voor 2030 van het aardgas af. Dit is veel sneller dan het landelijke Klimaatakkoord, waar dit pas voor 2050 geldt. De Amsterdamse warmtenetten moeten zo snel mogelijk naar lage temperatuur toe en van Vattenfall (met zijn biomassacentrale) af.
● De gemeente doet alles in haar macht om biomassacentrales in de Metropoolregio Amsterdam tegen te gaan.
● De gemeente ondersteunt energiecoöperaties waarin bewoners zelf duurzame energie opwekken, opslaan en delen. De gemeente start een pilot waarin bewonerscollectieven belastingvrij duurzame energie kunnen uitwisselen.
● Hergebruik van grondstoffen en spullen is per direct leidend voor de gemeente. Voorbeelden hiervan zijn hennep als alternatief voor plastic en het lokaal hergebruiken van gft. We stimuleren onze inwoners om zo weinig mogelijk nieuwe spullen te kopen en om kapotte spullen te laten repareren. We zorgen voor ‘inneemplaatsen’ bij stortplaatsen en ondersteunen kringloopwinkels en ‘repaircafés’. In het onderwijs wordt aandacht besteed aan overproductie en -consumptie.
● Er komen geen nieuwe datacenters in Amsterdam. Bestaande datacenters worden zo snel als juridisch mogelijk uit de stad geweerd.
● Amsterdam Economic Board, een adviesorgaan met grootvervuilers als Shell, KLM, Schiphol en Vattenfall, wordt opgeheven.
● Er komt per direct een reclameverbod voor de fossiele industrie in de openbare ruimte en het onderwijs.
● Bedrijven die klimaatschade en grootschalige rampen veroorzaken moeten verantwoordelijk worden gehouden voor misdaden tegen mens en natuur. Daarom spreekt Amsterdam zich uit voor ecocidewetgeving en zet zich hier actief voor in bij de Rijksoverheid en haar internationale netwerken.
● De gemeente maakt zich hard voor duurzame mobiliteit en krimp van vervuilend verkeer. Zie hiervoor het hoofdstuk Verkeer.
● De haven moet drastisch vergroenen en per 2025 fossielvrij zijn. Zie ook het hoofdstuk Economie.
Amsterdam als natuurgemeente
● Het gemeentelijke maaibeleid wordt aangepast om natuur de ruimte te geven. Er wordt plaats gemaakt voor meer kleine ecosystemen in parken en natuurgebieden. Daarnaast gaan we waar mogelijk het aantal bomen in de gemeente zo snel mogelijk flink uitbreiden. Daarbij hebben we een voorkeur voor bomen die van nature in Amsterdam groeien en houden we rekening met de samenstelling.
● Elke Amsterdammer heeft recht op een leefomgeving met voldoende groen. De definitie ‘groen’ die de gemeente gebruikt is lang niet altijd écht groen. Buurtbewoners mogen niet afgescheept worden met een recreatieveldje van asfalt.
● Er is weinig ruimte in onze gemeente. We willen dan ook deze ruimte zo nuttig mogelijk besteden, ten dienste van mens en natuur. Golfbanen vallen hier niet onder, want ze nemen veel ruimte in beslag en zijn er alleen voor een kleine groep mensen. Als de mogelijkheid er is, willen wij golfbanen omvormen tot hoogwaardige natuurgebieden of openbaar toegankelijke recreatiegebieden.
● De gemeente zet alles op alles om de Lutkemeerpolder, de laatste biologische akkerpolder van de stad, te behouden voor biologische landbouw en om het plan Voedselpark Amsterdam uit te voeren.
● Meer lokaal geproduceerd eten vraagt om een effectief gebruik van landbouwgrond. Daarom stimuleert de gemeente veehouders om over te stappen op het verbouwen van gewassen met veel eiwitten.
● De gemeente gaat in gesprek met de Amsterdamse horeca om duurzaam en lokaal geproduceerd voedsel in de horeca te vergroten.
● De gemeente onderzoekt de mogelijkheden om een belasting in te stellen op voedselverspilling door supermarkten. Tot die tijd maakt de gemeente afspraken met de Amsterdamse supermarkten, markten en detailhandel over voedselverspilling. Niet-verkocht voedsel moet gebruikt worden voor sociale projecten. Ook gaat de helft van vrijkomende marktplaatsen naar verkopers van duurzaam en lokaal geproduceerd eten.
● De gemeente stimuleert stadslandbouw flink. Er worden opstartsubsidies gegeven en vaste locaties worden tegen een maatschappelijke huur beschikbaar gesteld voor stadslandbouw.
● Amsterdam heeft een honderd jaar oude, zeer succesvolle geschiedenis van schooltuinen. Om jongeren ook na de basisschool in aanraking te laten komen met de productie van voedsel, start de gemeente samen met middelbare scholen een programma om elke Amsterdamse leerling een bezoek te laten brengen aan een stadslandbouwbedrijf.
● De gemeente zet een compostwerf op waar lokaal gft wordt omgezet in compost voor buurttuinen en andere lokale voedselprojecten.
● Er komt voor het eind van 2022 in de hele gemeente een vuurwerkverbod voor particulieren. De gemeente organiseert rond de jaarwisseling op centrale plekken vuurwerkshows of lichtshows. Verder mag nergens vuurwerk worden verkocht of afgestoken. Dit geldt ook voor siervuurwerk, in verband met de nadelige gevolgen voor mens, dier en natuur.
De diervriendelijke stad
● We accepteren geen nieuwe slachterijen en ook geen uitbreiding van bestaande slachterijen. De gemeente laat extra controles uitvoeren in lokale slachterijen, om er zo voor te zorgen dat ze volledig aan de dierenwelzijns- en arbowetgeving voldoen. Bij de kleinste verdenking van overtreding wordt de landelijke inspectie ingeschakeld en bij overlast wordt sluiting overwogen.
● We stimuleren onze inwoners om zo veel mogelijk een plantaardig voedingspatroon te volgen. Amsterdammers met minder geld krijgen in samenwerking met de bio-winkelsector kortingskaarten, mogelijk verbonden aan de stadspas. De gemeente geeft hierin het voorbeeld door alleen nog maar veganistische maaltijden in haar kantines en op recepties te serveren. Hierbij wordt een uitzondering gemaakt voor gezondheidsredenen. De catering van de gemeente koopt 80% van het voedsel lokaal in.
● Wij bestrijden de verkoop van levende, voor consumptie bedoelde, dieren binnen de gemeente. Restaurants in de stad mogen geen levende dieren koken, zoals vaker gebeurt met krabben, kreeften en garnalen.
● Dieren zijn er niet voor het vermaak van mensen. We verwachten van lokale dierentuinen dat ze zich alleen gaan bezighouden met de (tijdelijke) opvang van dieren die (nog) niet kunnen overleven in hun oorspronkelijke leefgebied. Hierbij wordt volledig rekening gehouden met voldoende leefruimte. Dit nemen we op in de subsidievoorwaarden voor Artis.
● De gemeente zorgt via haar vestigingsbeleid dat nieuwe winkels die dieren verkopen, zich niet in de gemeente kunnen vestigen. Daarnaast start de gemeente een campagne om mensen te stimuleren naar het dierenasiel of -opvangcentrum te gaan wanneer ze graag een nieuw huisdier willen.
● Binnen de gemeentegrenzen en in de Amsterdamse Waterleidingduinen worden geen wilde dieren afgeschoten. De gemeente dringt er bij het provinciebestuur op aan dat dit ook in de provincie niet meer kan.
● Omgevings- en bestemmingsplannen krijgen een onafhankelijke second opinion over de aanwezigheid van bedreigde dier- en plantensoorten. Natuur is namelijk ook in een stedelijke omgeving van groot belang.