Aanbesteding: Een (gemeentelijke) overheid stelt een opdracht voor een product of dienst op, waaraan ze specifieke eisen verbindt. Aanbieders van zo’n product of dienst kunnen in aanmerking komen voor de opdracht als zij een offerte indienen en voldoen aan de eisen. De (gemeentelijke) overheid kiest daarna voor een aanbieder die het beste voldoet aan de gestelde eisen.
AI: Een afkorting voor Artificial Intelligence (Nederlands: kunstmatige intelligentie). Hieronder verstaan we systemen of machines die onze intelligentie nadoen om taken uit te voeren. Deze systemen of machines kunnen zichzelf ook verbeteren met de informatie die ze ontvangen.
Algoritme: Dit wordt veel gebruikt in computertechnologie. Een algoritme is een wiskundige constructie die op basis van informatie automatische beslissingen neemt. Als dit gebruikt wordt bij informatie over mensen (zoals hun afkomst), dan kan het leiden tot discriminatie en privacyschendingen.
BIPOC: Een afkorting voor 'Black, Indigenous, People of Color'.
Boa: Dit staat voor buitengewoon opsporingsambtenaar. Een boa mag onderzoeken of er strafbare feiten (een handeling waar een straf op staat) zijn gepleegd.
Brievenbusfirma: Een bedrijf van een buitenlandse eigenaar dat alleen op papier bestaat. Een brievenbusfirma wordt gebruikt om belastingen of justitie in het land van de eigenaar te ontlopen.
Cao: Dit staat voor collectieve arbeidsovereenkomst. Een cao bestaat uit afspraken over arbeidsvoorwaarden, bijvoorbeeld hoeveel loon iemand moet krijgen. Deze afspraken worden voor een grote groep mensen gemaakt; vaak voor mensen die een zelfde soort beroep hebben.
Circulaire economie: Een economie die werkt als een gesloten kringloop, waarin grondstoffen en reststoffen opnieuw gebruikt worden en producten niet snel hun waarde verliezen. Dit is duurzaam omdat het weinig afval produceert.
Closed source: Een dienst of software die alleen gebruikt mag worden volgens de richtlijnen die zijn vastgelegd in de gebruiksvoorwaarden. Het gebruiken van een closed source-licentie is duur en je bent daarbij afhankelijk van de producent voor de verbetering van de dienst of software.
Coöperatie: Een coöperatie is een samenwerking tussen mensen om hun gezamenlijke doel te behalen. Hierbij bepalen de leden van een coöperatie op een democratische manier wat dat gezamenlijke doel is en hoe dat behaald moet worden.
Coöperatieven-incubator: Een organisatie met het doel om de ontwikkeling van coöperaties te versnellen, bijvoorbeeld door een fysieke ruimte, technische ondersteuning of advies aan te bieden. Deelneming: Een bedrijf of organisatie waarin de gemeente een belang of aandelen heeft om daar invloed op te hebben.
Dekolonisatie: Het verwijderen van de gevolgen van het kolonialisme uit onze samenleving. De racistische verhoudingen die gecreëerd zijn door koloniale overheersing, die bijvoorbeeld merkbaar zijn in onze economie, cultuur en manier van denken, hebben nog steeds een sterke en onrechtvaardige invloed omdat ze mensen van kleur benadelen.
Donut-model: Een economisch model waarin welvaart gelijk staat aan het vervullen van ieders basisbenodigdheden zoals voeding en huisvesting, zonder de ecologische grenzen van de aarde te overschrijden.
Erfpacht: Het recht van iemand om gebruik te maken van een stuk grond en de bebouwing op die grond, terwijl de grond geen eigendom van die persoon is.
Ervaringsdeskundige: Iemand die door eigen ervaringen veel kennis heeft over en inzicht heeft in een bepaald onderwerp.
Etnisch profileren: Het hanteren van (uiterlijke) eigenschappen zoals huidskleur, nationaliteit, etniciteit, taal of geloof bij opsporing of handhaving, terwijl daar geen bewezen aanleiding voor is.
Gendergerelateerd geweld: Geweld tegen mensen vanwege hun gender(identiteit).
Genderidentiteit: Dit beschrijft het gevoel dat iemand heeft bij het eigen lichaam. Dit heeft niets te maken met de geslachtsdelen waarmee iemand geboren is.
Genderneutraal: Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen geslacht/genderidentiteiten. Genocide: Dit is een ander woord voor volkerenmoord; het uitmoorden van een etnische groep of een deel daarvan.
Gentrificatie: Het ‘opwaarderen’ van een buurt om nieuwe bewoners/gebruikers met veel geld aan te trekken. Hierdoor worden bewoners met een lager inkomen uit die buurt verdrongen.
Grassroots: Een Engelse term voor politiek die vanuit burgers wordt ontwikkeld, zoals activisme vanuit gemeenschappen. Grootkapitaal: De groep mensen en instanties met de grootste financiële macht.
Herstelrecht: Een alternatief voor of aanvulling op het strafrecht, waarbij er meer oog is voor de onderliggende problemen bij geweld en misdaad. Ook is er meer ruimte voor herstel en verwerking voor slachtoffers en zijn er meer mogelijkheden voor daders om weer een volwaardig onderdeel te worden van de maatschappij.
Huisjesmelkers: Iemand die meerdere (vaak) slecht onderhouden woningen bezit, die voor zoveel mogelijk geld verhuurt en van dat geld leeft. Een huisjesmelker houdt (vaak) geen rekening met de wensen en situatie van huurders.
Hyperkapitalisme: Een vorm van kapitalisme waarin de negatieve gevolgen van dat economische systeem zijn versterkt (zoals extreme ongelijkheid) en waarbij er geen oog is voor gemeenschappelijke waarde en inspanningen als basis van rijkdom.
Informed consent-model: Dit is een model waarbij de zorgaanbieder de zorgontvanger op een begrijpelijke en zo volledig mogelijke manier uitleg geeft over een zorgbehandeling. Hierbij moet duidelijk zijn wat de zorgbehandeling inhoudt, wat het doel is en waarom die wordt ingezet. Als er alternatieve zorgbehandelingen zijn, dan moeten die besproken worden. De zorgaanbieder mag pas overgaan tot de zorgbehandeling als de zorgontvanger daar toestemming voor heeft gegeven.
Institutioneel: Dit betekent dat iets is verweven met de cultuur en normen van instituten, zoals overheidsinstellingen.
Kapitalisme: Ons huidige economische systeem waarin het behalen van winst en het opbouwen van kapitaal het belangrijkst zijn. De vrije markt met de bijbehorende voortdurende groei moet daarvoor zorgen. Dit gebeurt door middel van uitbuiting en gaat ten koste van onder andere arbeidsrechten, eerlijke verdeling van macht en welvaart, dierenwelzijn en het klimaat.
Klassisme: De discriminatie, stigmatisering en/of uitsluiting van mensen op basis van hun sociale klasse.
Klimaatneutraal: Dit betekent dat onze acties niet bijdragen aan klimaatverandering. Bijvoorbeeld door geen broeikasgassen (de gassen die schadelijk zijn voor het klimaat) uit te stoten of door de broeikasgassen die uitgestoten worden te compenseren. Een voorbeeld van compensatie is het planten van bomen.
Kolonialisme/koloniseren: De praktijk van overheersing waarbij een (Europees) land met geweld de politieke controle neemt over een land, gebied of volk. Het doel van kolonialisme is vaak de economische uitbuiting van een ander land, gebied of volk.
Kostendelersnorm: Dit is de bijstandsuitkering die iemand krijgt als er in één huis meer mensen van 21 jaar en ouder wonen. De kostendelersnorm houdt in dat hoe meer mensen van 21 jaar en ouder in het huis van een bijstandsgerechtigde wonen, hoe lager de uitkering. Dit zorgt er vaak voor dat familie of vrienden een jongere (ouder dan 21) geen onderdak durven aanbieden.
Laaggeletterdheid: Iemand is laaggeletterd als die persoon niet goed genoeg kan lezen en/of schrijven om mee te doen in de samenleving.
LHBTIQ+: Een afkorting voor ‘Lesbisch, Homoseksueel, Biseksueel, Trans, Intersekse, Queer’ en meer.
MaaS: Dit staat voor Mobility as a Service en is een app die alle beschikbare vormen van openbaar en deelvervoer in Amsterdam weergeeft.
Marginalisatie: Dit is het buitensluiten, afscheiden en/of negeren van een persoon, een groep of een probleem. Door marginalisatie worden (groepen) mensen en/of problemen onzichtbaar gemaakt en worden kansen van (groepen) mensen ontnomen. Daarmee is het een onrechtvaardige behandeling. Marginalisatie kan bijvoorbeeld in gang worden gezet door de dominante cultuur in een land of door overheidsbeleid.
Metropoolregio Amsterdam: Dit is een samenwerkingsverband van de provincies Noord-Holland en Flevoland, 32 gemeenten en de Vervoerregio Amsterdam.
Monopolievorming: Een ontwikkeling waarbij een product of dienst steeds meer door één bedrijf wordt aangeboden.
Multinational: Dit is een bedrijf met afdelingen in minimaal twee landen en dat in meerdere landen tegelijk producten maakt en goederen en/of diensten aanbiedt.
Mystery guest: Iemand die ingehuurd wordt om een bedrijf of organisatie te controleren, bijvoorbeeld op het naleven van regels. Het bedrijf of de organisatie weet niet dat er een mystery guest is en wie het is, en doet zich daarom niet anders voor dan normaal.
Neurodivergentie: Dit heeft te maken met hoe iemands brein werkt; iemands ‘neurotype’. Bij neurodivergente personen wijkt hoe hun brein werkt, en daarmee hoe ze dingen in hun dagelijkse leven ervaren, af van wat wij als de ‘norm’ zien. Neurodivergente mensen kunnen bijvoorbeeld autistisch of dyslectisch zijn, of ADHD hebben.
Open source: Een dienst of software die voor iedereen toegankelijk is en waarvan de onderliggende code aangepast mag worden. Open source zorgt voor onafhankelijkheid van grote bedrijven en verbeteringen in de software worden aangebracht door de gebruikers zelf.
Patriarchaal: Dit heeft betrekking op de dominante machtspositie van mannen binnen een samenleving. Hierdoor staan mannelijke normen en waarden centraal, wat leidt tot de onderdrukking van mensen die zich niet identificeren als man.
Peer design: Een aanpak waarbij een persoon of meerdere personen die niet direct bij een ontwerp van iets betrokken zijn, wel het ontwerp beoordelen en advies geven hoe de kwaliteit van het ontwerp verbeterd kan worden.
Racisme: De discriminatie, stigmatisering en/of uitsluiting van mensen op basis van hun ras, huidskleur en nationale of etnische afkomst.
Seksisme: De discriminatie, stigmatisering en/of uitsluiting van mensen op basis van hun geslacht.
Slimme camera: Een camera die gezichten, kentekens of andere dingen kunnen herkennen.
Sociaal minimum: Dit is het bedrag dat mensen minimaal nodig hebben om in hun levensonderhoud te voorzien. Het bedrag wordt ieder half jaar aangepast door de Rijksoverheid en de hoogte ervan verschilt per leefsituatie.
Stigmatisering: Dit is een proces waarbij bepaalde kenmerken vaak aan een persoon of groep worden gekoppeld. Stigmatisering kan leiden tot vooroordelen over en discriminatie van de gestigmatiseerde persoon of groep.
SyRi: Dit staat voor Systeem Risico Indicatie. Dit is een computersysteem dat gegevens over mensen aan elkaar koppelt om fraude op te sporen. Als iemand volgens het systeem mogelijk een fraudeur is, mag een instantie als de Belastingdienst een onderzoek naar deze persoon instellen. Het is niet duidelijk wat iemand een mogelijke fraudeur maakt en wat mensen daartegen kunnen doen. Mensen die niets verkeerd hebben gedaan kunnen hier het slachtoffer van worden.
Validisme: De discriminatie, stigmatisering en/of uitsluiting van mensen met een lichamelijke en/of verstandelijke beperking en van neurodivergente mensen.
Veiligheidsdriehoek: De samenwerking en het overleg tussen de gemeente Amsterdam, politie-eenheid Amsterdam en Openbaar Ministerie Amsterdam.
Xenofoob: Haat en angst voor iets wat vreemd is of voor een vreemdeling, bijvoorbeeld voor een ‘buitenlander’.