Asiel en migratie

We zijn allemaal Amsterdammers

BIJ1 staat voor radicale gelijkwaardigheid. Dit geldt zeker wanneer mensen hun thuisland moeten ontvluchten door honger en armoede, oorlog of klimaatrampen. Bovendien hebben de redenen van mensen om hun thuisland te verlaten vaak te maken met koloniale uitbuiting door Westerse landen. Amsterdam is als hoofdstad van een kapitalistisch land verantwoordelijk om de mensen die het meest lijden onder dit systeem een veilig thuis te bieden.

Alle klachten in verband met ras, kleur, afkomst, religie en andere overtuigingen, nationale of etnische oorsprong die bepalend zijn voor de afkeer van mensen, moeten als racistisch en xenofoob worden beschouwd. Amsterdam werkt dus niet mee aan het xenofobe beleid van de nationale overheid en zal uitzettingen en andere vormen van vervolging van vluchtelingen op haar grondgebied niet accepteren. Hulp aan vluchtelingen en ongedocumenteerden wordt gegeven zonder voorwaarden te stellen.

Gemeenten in Nederland zijn verantwoordelijk voor de opvang van vluchtelingen. Vluchtelingen hebben nog vaak te maken met lange wachttijden voor huisvesting. Daarnaast zijn gemeenten verantwoordelijk voor het bieden van een goede integratie door statushouders een kans te geven op een eerlijke en waardige landing in de Nederlandse samenleving. BIJ1 gaat er streng op toezien dat Amsterdam deze verantwoordelijkheden nakomt.

In Amsterdam woont bovendien een grote groep ongedocumenteerde stadsgenoten. Deze mensen dragen bij aan de lokale samenleving, maar ze mogen nu geen gebruik maken van hun fundamentele rechten. BIJ1 is solidair met ongedocumenteerden en roept de gemeente op om proactief op te komen voor de rechten van deze grote groep mensen.

Vluchtelingen, migranten en ongedocumenteerden hebben recht op de stad. Daarom stelt Amsterdam BIJ1 de volgende punten voor:

Amsterdam als sanctuary city

Amsterdam is waar nodig bestuurlijk ongehoorzaam tegen de landelijke overheid. Plannen voor opvang van vluchtelingen die risico op uitzetting lopen, worden actief ondersteund door de gemeente. Onze stad moet een sanctuary city (veilige haven) worden voor vluchtelingen en ongedocumenteerden:

De gemeente Amsterdam zet zich in tegen alle vormen van uitzetting en georganiseerde opsporing door de vreemdelingenpolitie en de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). De gemeente laat zich hierin actief adviseren door deskundige belangenorganisaties (zoals Vrouwen tegen Uitzetting, ASKV, Amsterdam City Rights en We Are Still Here) en door vluchtelingen en ongedocumenteerden zelf. De veiligheid en de rechten van de vluchteling of ongedocumenteerde staan hierin centraal.
De Amsterdamse politie werkt niet mee aan het landelijke politiebeleid dat verantwoordelijk is voor het oppakken en opsluiten van mensen zonder papieren zonder uitzicht op een zaak of oplossing. BIJ1 roept de burgemeester op hier direct een eind aan te maken.

Amsterdam brengt de menselijke maat terug in het landelijke asiel- en vreemdelingenbeleid

Amsterdam blijft druk uitoefenen op de Rijksoverheid om de menselijke maat terug te brengen in het landelijke asiel- en vreemdelingenbeleid door:

Het radicaal veranderen van de uitvoeringspraktijk van het vreemdelingenbeleid door de IND, zodat die uitvoering niet langer in strijd is met de richtlijnen van de Europese Unie (EU) over de asielprocedure. De EU heeft bepaald dat het vluchtverhaal altijd beoordeeld moet worden, ook als de persoon in kwestie in bewijsnood is. Bewijsnood betekent dat het iemand niet is gelukt om belangrijke papieren mee te nemen tijdens het vluchten, zoals een gelegaliseerde geboorteakte en een geldig buitenlands paspoort (zie ook het rapport Bewijsnood van Amnesty International). Op dit moment laat de IND de beoordeling van het vluchtverhaal bij bewijsnood achterwege.
De wettelijke discretionaire bevoegdheid te herstellen. Dit is een bevoegdheid die bijvoorbeeld een rechter in meer of mindere mate de vrijheid toekent om in concrete gevallen naar eigen inzicht een besluit te nemen. Daarnaast moet er een onafhankelijke commissie komen die de staatssecretaris voor Asiel en Migratie adviseert, mét adviesbevoegdheid van de burgemeester. We schrappen de onwettige beperking en uitholling van de bevoegdheid in lagere regelgeving.
Uitgeprocedeerde vluchtelingen die kunnen bewijzen dat ze er alles aan gedaan hebben, maar toch niet terug kunnen naar hun land, kunnen een ‘buitenschuldstatus’ krijgen. Deze buitenschuldregeling moet verruimd worden.
Op te blijven komen voor oudere Surinaamse mensen die al decennia ongedocumenteerd in de stad verblijven. De gemeente blijft druk uitvoeren op de Rijksoverheid om een gerichte legalisering in te voeren van mensen van 55 jaar en ouder die langer dan vijftien jaar ongedocumenteerd in Nederland verblijven.
Een gerichte legalisering van de Surinamers die als Nederlander werden geboren en langdurend rechteloos in Nederland verblijven.
Het afschaffen van het ontmoedigingsbeleid en alle daaraan gerelateerde wetten en beleidsregels.
Het afschaffen of radicaal veranderen van de IND en de Dienst Terugkeer en Vertrek. De schokkende bevindingen en aanbevelingen van het rapport Ongehoord Onrecht in het Vreemdelingenrecht dienen als richtlijnen.

Amsterdam wil een generaal pardon (het alsnog toekennen van een eerder geweigerde verblijfsvergunning) voor alle ongedocumenteerden die al lange tijd in de stad verblijven en een belangrijk onderdeel zijn van onze samenleving.

Menswaardige opvang voor statushouders en (ongedocumenteerde) daklozen in Amsterdam

Menswaardige huisvesting van statushouders wordt zo geregeld en toegewezen dat het voldoet aan de achtergrond en specifieke behoeften van de persoon. Op deze manier kunnen vluchtelingen zo goed mogelijk landen en meedoen in de maatschappij.
Gemeente Amsterdam steunt het voortbestaan en het verbeteren van de pilot Landelijke Vreemdelingen Voorziening (LVV). Het doel van de pilot LVV is begeleidings- en opvangvoorzieningen realiseren voor ongedocumenteerden. De huidige maximale termijn van achttien maanden moet weggehaald worden. Het aantal plekken voor de 24-uursopvang voor uitgeprocedeerde asielzoekers in Amsterdam moet uitgebreid worden van vijfhonderd tot minstens 750. Daarnaast onderzoekt de gemeente welke mensen vastlopen in de pilot LVV en zoekt actief verbinding tussen de verschillende regio’s wanneer dat nodig is.
Naast de pilot LVV komt er een blijvende Amsterdamse Opvang Ongedocumenteerden die opvang biedt aan iedereen die buiten het systeem valt. De Amsterdamse Opvang Ongedocumenteerden biedt extra zorg, begeleiding en aandacht aan mensen in extra kwetsbare posities, in het bijzonder aan oudere en zieke ongedocumenteerden. Dit gebeurt zonder betrokkenheid van de Dienst Terugkeer en Vertrek.
Amsterdam realiseert speciale opvang voor ongedocumenteerde trans personen en specifieke opvang en aandacht voor ongedocumenteerden met multiproblematiek, in het bijzonder psychische problematiek die als overlastgevend wordt beschouwd.
Wanneer ongedocumenteerde gezinnen dakloos worden zal de GGD Amsterdam eerst voor opvang in de stad zorgen. Deze gezinnen zullen niet doorverwezen worden naar een Gesloten Gezinsopvang Locatie waar gebleken is dat mensen makkelijker uitzetbaar zijn. Dit heeft het vertrouwen in de GGD Amsterdam van ongedocumenteerde Amsterdammers geschaad.

Amsterdam garandeert veiligheid en gaat uitbuiting tegen

Asielzoekerscentra worden tegenwoordig ook op plekken geplaatst waar de inwoners de vluchtelingen geen warm welkom heten. De gemeente moet proactief het draagvlak vergroten door middel van een duidelijk stappenplan dat wordt uitgevoerd voordat de vluchtelingen in een asielzoekerscentrum komen wonen. De veiligheid van de vluchtelingen staat hierin voorop. Dit stappenplan bestaat uit verschillende bijeenkomsten en focusgroepen met de omwonenden.
Gemeente Amsterdam verzekert de veiligheid van alleenstaande minderjarige asielzoekers en ongedocumenteerden, bijvoorbeeld door het proactief steunen van bestaande opvanginitiatieven zoals Here to Support, Amsterdam City Rights en Family on a Mission. De gemeente gaat leren van deze projecten en de kennis van de projectleiders. De gemeente gaat zelf het voortouw nemen in de opvang en veiligheid van minderjarige ongedocumenteerden.
Gemeente Amsterdam maakt een plan van aanpak om de kwetsbare positie van ongedocumenteerde vrouwen te beschermen, bijvoorbeeld in het geval van seksuele uitbuiting en menstruatie-armoede (zie het rapport Onzichtbaar van de Ombudsman Metropool Amsterdam). Voorzieningen als een vrouwenopvang, het gratis uitgeven van menstruatieproducten en toegang tot psychische hulp voor uitgebuite ongedocumenteerde vrouwen heeft voorrang.
Gemeente Amsterdam maakt een plan van aanpak om de kwetsbare positie van ongedocumenteerde alleenstaande vrouwen met kinderen te beschermen. Voorzieningen als opvang, sport en gezondheidszorg, en het tegengaan van uitbuiting op de woningmarkt hebben hier de focus.
Gemeente Amsterdam zorgt dat ongedocumenteerden en statushouders toegang hebben tot digitaal betalingsverkeer (bijvoorbeeld door het verstrekken van een bankrekening met een bankpas).
Gemeente Amsterdam garandeert de bescherming en veiligheid van ongedocumenteerden bij aangifte bij de politie.
Een stadspaspoort (ook wel ‘City ID’ genoemd) wordt ingezet voor alle Amsterdammers (inclusief ongedocumenteerden). Hierdoor kan iedereen zich identificeren en ook aanspraak maken op zorg, onderwijs, werk, sport en een minimaal sociaal vangnet.
Gemeente Amsterdam garandeert een bestaansminimum voor ongedocumenteerden en statushouders die dit nodig hebben, bijvoorbeeld via toegang tot voedselbanken en een leefgeldregeling. Bij een leefgeldregeling krijgen ongedocumenteerden en statushouders geld om van te leven gestort op een eigen bankrekening met een bankpas.
De gemeente garandeert toegang tot medische zorg voor ongedocumenteerden, waaronder toegang tot huisartsen, mondzorg, fysiotherapie, abortuszorg en geestelijke gezondheidszorg. Hierbij is er speciale aandacht voor taalverschillen. Huisartsen en ziekenhuizen worden geïnformeerd over hun plichten en de administratieve afhandeling.

Nieuwe Amsterdammers op hun plek

Taalontwikkeling staat voorop in het vinden van een plek in Amsterdam. Hier worden programma’s voor ontwikkeld door de gemeente zoals taalstages. Deze programma’s worden ondersteund en aangemoedigd vanuit de gemeente richting relevante organisaties en ongedocumenteerden en vluchtelingen in afwachting van een status.
Gemeente Amsterdam maakt het voor ongedocumenteerden financieel en administratief mogelijk via een speciaal programma om ook na hun achttiende te kunnen studeren (bijvoorbeeld aan de Hogeschool van Amsterdam of de Vrije Universiteit):

Dit programma maakt inschrijvingen en het ontvangen van diploma's zonder een burgerservicenummer mogelijk voor de studentenadministratie van Amsterdamse onderwijsinstellingen.
Dit programma garandeert de financiële toegankelijkheid van het hoger onderwijs door een verlaagd instellingstarief voor ongedocumenteerden aan te vragen bij Amsterdamse onderwijsinstellingen.

Het LHBTIQ+-vijandige beleid van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers en het haatgedrag van veel bewakers en bewoners van asielzoekerscentra is onacceptabel. De gemeente is hier extra alert op en oefent druk uit om dit tegen te gaan. Amsterdam zet zich proactief in om de veiligheid van LHBTIQ+-vluchtelingen te waarborgen, bijvoorbeeld door het aanbieden van cursussen en trainingen aan het personeel van asielzoekerscentra en de Amsterdamse politie.
Meedoen is een belangrijke voorwaarde voor goede integratie in de maatschappij. De gemeente Amsterdam creëert meer participatiemogelijkheden terwijl statushouders recht blijven hebben op rechtsbijstand. Werken, studeren en sociaal contact zijn belangrijk. Denk hier bijvoorbeeld aan alternatieve (legale) dagbestedingsactiviteiten en cursussen. Dit is ook van toepassing voor mensen in Amsterdamse asielzoekerscentra die nog in afwachting zijn van een status.
Gemeente Amsterdam steunt vluchtelingen en ongedocumenteerden; zij verdienen een waardig bestaan net als elk ander mens. Amsterdam werkt met andere gemeenten samen voor het opvangen en waardig behandelen van vluchtelingen en ongedocumenteerden. De gemeente maakt een sociale kaart van organisaties die opvang en procedures organiseren, en brengt deze bij elkaar. In het geval van conflict met andere regels/overheden staat de gemeente zoveel mogelijk aan de kant van de vluchteling of ongedocumenteerde.
Opvangprojecten die voortkomen uit de migranten- en vluchtelingengemeenschappen, komen in aanmerking voor subsidie vanuit de gemeente. De gemeente regelt voorlichting en informatievoorziening over het aanvragen van subsidies voor de doelgroep.

Amsterdam neemt haar verantwoordelijkheid voor staatlozen

De gemeentelijke afdeling Burgerzaken heeft voldoende kennis over staatloosheid (ook aan de balie) en garandeert een snelle, volledige en precieze registratie van staatlozen binnen de Basisregistratie Personen. Op deze manier wordt een verblijfsvergunning aanvragen op termijn mogelijk gemaakt.
De gemeente geeft cijfers van het aantal personen in de Basisregistratie Personen-categorieën ‘staatloos’ en ‘nationaliteit onbekend’ (naar leeftijd) vrij. Hiermee zorgt de gemeente voor meer transparantie en informatie op het gebied van staatloosheid.
De gemeente houdt rekening met het gebrek aan documentatie van ongedocumenteerden met een vluchtelingenachtergrond bij de geboorteaangifte en erkenning van het kind.
De gemeente werkt niet mee aan vreemdelingendetentie van personen die staatloos zijn.

Toegang tot de maatschappij

Ongedocumenteerden hebben recht op zorg, zoals elk mens recht heeft op zorg. De gemeente voert campagne, gericht op huisartsenpraktijken, ziekenhuizen en zorgorganisaties, om dit recht aan de orde te brengen en te faciliteren waar nodig.
In het mbo geldt een stageverplichting waarbij een wettelijke aansprakelijkheidsverzekering nodig is. Zonder burgerservicenummer is het heel moeilijk om deze verzekering aan te vragen. BIJ1 pleit voor een gemeente met een collectieve wettelijke aansprakelijkheidsverzekering voor al haar eigen afdelingen en bedrijven. Hierdoor kunnen mbo-studenten zonder papieren een geschikte en veilige stageplaats vinden bij de gemeente.
Voor alle vervolgopleidingen in het mbo, hbo en wo geldt dat een inschrijving zonder burgerservicenummer heel moeizaam verloopt. BIJ1 pleit voor een gestandaardiseerd aanmeldingsformulier - handmatig of digitaal - voor mensen zonder burgerservicenummer. De gemeente kan dit ter beschikking stellen aan de mbo-, hbo- en wo-instellingen. Bovendien maakt de gemeente proactief afspraken met Amsterdams onderwijsinstellingen over het financieel en administratief mogelijk maken voor ongedocumenteerde jongeren om ook na hun achttiende te kunnen studeren.
De gemeente onderzoekt hoe het recht op werk gefaciliteerd kan worden, bijvoorbeeld door het toekennen van werkvergunningen of dienstenvouchers met bescherming van arbeidsrechten. Dit geldt voor alle banen. De gemeente gaat daarom in gesprek met bedrijven die ongedocumenteerden in dienst willen nemen en dit actief faciliteren.
Veel ongedocumenteerden doen onzichtbaar huishoudelijk werk. Om de rechten van deze mensen te beschermen gaat Amsterdam druk uitoefenen op de Rijksoverheid voor goedkeuring en uitvoering van de ILO-conventie 189. Dit is het verdrag dat arbeidsnormen vaststelt voor huishoudelijk personeel.
De gemeente zorgt dat ongedocumenteerden ongehinderd toegang hebben tot de stad zoals iedere andere Amsterdammer. Bibliotheken, buurthuizen en culturele en maatschappelijke instellingen zijn open voor ongedocumenteerden en bieden dezelfde toegankelijkheid aan wat betreft voorzieningen zoals wifi en openbare toiletten.
De gemeente zorgt dat ongedocumenteerden vertegenwoordigd worden op het stadhuis zodat zij direct in contact kunnen staan met politici en beleidsmakers. Dit kan in de vorm van een adviesraad van ongedocumenteerde Amsterdammers die adviseert en toeziet op zaken die hen direct raken.

Ga terug naar het programma overzicht | Ga door naar Democratisering en sociaal werk